25 Risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten

Beleid ten aanzien van financiële risico's

Het beleid ter zake van de beheersing van financiële risico's wordt vastgesteld door de raad van bestuur. De belangrijkste financiële risico's waaraan Q-Park onderhevig is, zijn het marktrisico, het liquiditeitsrisico en het kredietrisico. Het marktrisico is verder onder te verdelen in het renterisico en het valutarisico. Deze risico's worden intern voortdurend en nauwlettend bewaakt. Het beheersen van deze risico's vindt onder andere plaats door gebruik te maken van financiële derivaten. Hierbij neemt de onderneming geen speculatieve posities in met financiële instrumenten.

Renterisico

Het schommelen van renteniveaus heeft een invloed op het (directe) resultaat van de onderneming en het rendement van het onroerend goed. Het rentebeleid van de groep is gericht op het inperken van het risico en kan als volgt worden toegelicht:

• rentedragende schulden bestaan deels uit vast rentende en deels uit variabel rentende schulden, waarbij de rente van de variabel rentende schulden deels gefixeerd wordt middels renteswaps. Ten aanzien van de indekkingen wordt met ingang van boekjaar 2014 geen ‘hedge accounting’ meer toegepast;
• per saldo dient minimaal 50% van de rentedragende schuld ongevoelig te zijn voor renteschommelingen.

Eind 2015 zijn lening posities ingedekt middels IRSs voor een waarde van EUR 658,8 miljoen (2014: EUR 781,4 miljoen). In navolgende tabel is de indekking van de lening posities nader gespecificeerd naar resterende looptijd van de rentederivaten.

Van de totale rentedragende schuld ad EUR 1.208,8 miljoen (2014: EUR 1.334,0 miljoen) is EUR 909,9 miljoen (2014: EUR 1.039,6 miljoen) ongevoelig voor renteschommelingen omdat er ofwel sprake is van vastrentende financieringen (EUR 251,1 miljoen; 2014: EUR 258,2 miljoen), ofwel omdat het renterisico ingedekt is middels IRSs (EUR 658,8 miljoen; 2014: EUR 781,4 miljoen). Per saldo is daarmee 75,3% (2014: 77,9%) van de totale rentedragende schulden ongevoelig voor renteschommelingen.

Het voorgaande houdt in dat Q-Park over een bedrag van EUR 298,9 miljoen (2014: EUR 294,4 miljoen) een renterisico loopt. Daarnaast loopt Q-Park als gevolg van de huidige negatieve stand van de Euribor een aanvullend risico op de variabele rente zoals overeengekomen in de bestaande interest derivaten. In de gevoeligheidsanalyse voor renteschommelingen is enkel rekening gehouden met een rentestijging en rentedaling van 1%, alle overige factoren zijn buiten beschouwing gelaten. Daarnaast is uitgegaan van een minimale rente van 0% (geen negatieve rente) op de uitstaande financiering en een mogelijk negatieve variabele rente op de interest derivaten als gevolg van de huidige negatieve Euribor stand.

In de volgende tabel is de gevoeligheid voor renteschommelingen samengevat.

In voorgaande gevoeligheidsanalyses is uitsluitend het effect van renteschommelingen gesimuleerd. Overige variabelen zijn constant verondersteld.

Valutarisico

Ten aanzien van haar activiteiten in Verenigd Koninkrijk, Zweden, Noorwegen en Denemarken loopt Q-Park het risico van valutaschommelingen. Dit risico is niet ingedekt, omdat (tijdelijke) valutaschommelingen elkaar op de lange termijn opheffen. In de gevoeligheidsanalyse (+1% en -1%) is enkel rekening gehouden met het netto effect vanwege valutaschommelingen, overige factoren zijn buiten beschouwing gelaten. In de volgende tabel is per munt een analyse opgenomen inzake de gevoeligheid van het eigen vermogen voor wijzigingen in valuta.

Liquiditeitsrisico

Q-Park streeft naar beperking van het liquiditeitsrisico door adequate beschikbaarheid te garanderen van kredietfaciliteiten ter ondersteuning van de operationele activiteiten en het voldoen aan financiële verplichtingen. Gegeven de solide kasstromen en balanspositie heeft Q-Park voldoende toegang tot deze faciliteiten. Daarnaast beoogt Q-Park om middels gespreide aflossingsschema's het herfinancieringsrisico te minimaliseren.

De volgende tabellen geven de resterende looptijd van de contractuele verplichtingen weer ultimo 2015 en 2014.

Met uitzondering van de financiële instrumenten, welke vanwege ontbrekende gegevens zijn verantwoord tegen balanswaarde, zijn alle posten in voorgaande overzichten opgenomen tegen nominale waarde, rekening houdend met het jaartal van aflossing of afwikkeling zoals per post is overeengekomen met de wederpartij.

Verplichtingen uit hoofde van leningen zullen – met uitzondering van de lokale bilaterale leningen – worden geherfinancierd.

Alle overige in de tabel opgenomen verplichtingen worden gefinancierd uit het werkkapitaal en de operationele kasstromen. De huurverplichtingen in verband met vastgoedbeleggingen hebben per balansdatum een gemiddeld resterende looptijd van meer dan tien jaar.

Kredietrisico

Kredietrisico is het risico dat een tegenpartij de verplichtingen niet nakomt die voortvloeien uit een financieel instrument of een contract met een afnemer, waardoor financiële schade ontstaat. Q-Park staat bloot aan kredietrisico in verband met haar bedrijfsactiviteiten (voornamelijk handelsvorderingen) en in verband met haar financieringsactiviteiten, waaronder begrepen deposito's bij banken en financiële instellingen, valutatransacties en overige financiële instrumenten.

Per de rapportagedatum bedraagt de maximale blootstelling aan kredietrisico de boekwaarde van de vorderingen en liquide middelen als toegelicht in de respectievelijke noten. Q-Park is van oordeel dat het kredietrisico gering is. De concentratie van risico’s ten aanzien van handelsvorderingen is gering, aangezien haar afnemers wijd verspreid zijn. De bij de bank aangehouden tegoeden betreffen allen tegoeden bij gerenommeerde banken.

Reële waarde van financiële instrumenten

Q-Park’s financiële instrumenten bestaan uit primaire financiële instrumenten (vorderingen, liquide middelen, opgenomen geldleningen, overige langlopende schulden en kortlopende schulden) enerzijds, en uit afgeleide financiële instrumenten (rentederivaten) anderzijds.

Voor de onder de vlottende activa opgenomen vorderingen en liquide middelen en voor de kortlopende schulden geldt dat, gezien de korte looptijd van deze instrumenten, de boekwaarde de reële waarde benadert. De reële waarde van de overige langlopende schulden wordt verondersteld gelijk te zijn aan de boekwaarde. De reële waarde van de derivaten en de geldleningen is gebaseerd op (contante waarde) berekeningen of prijsopgaven van derden.

Gelet op het voorgaande in combinatie met het ontbreken van een additioneel kredietrisico en de marktconformiteit van in rekening gebrachte rente, kan gesteld worden dat, met uitzondering van het vastrentende deel van de opgenomen geldleningen (EUR 251,1 miljoen; 2014: EUR 258,2 miljoen), de reële waarde ultimo boekjaar gelijk is aan de boekwaarde. De reële waarde van het vastrentende deel van de opgenomen geldleningen bedraagt EUR 232,7 miljoen (2014: EUR 243,7 miljoen) en is bepaald door de toekomstige kasstromen te verdisconteren met de huidige marktrentes die behoren bij met Q-Park vergelijkbare marktpartijen. De bepaling van deze reële waarde van het vastrentend deel van de geldleningen behoort tot niveau 2 in de reële waarde hiërarchie.

Hiërarchie in reële waarden

Per 31 december 2015 hield Q-Park de in de tabel toegelichte, tegen reële waarde opgenomen financiële instrumenten, waarbij de volgende hiërarchie bij het bepalen en vermelden van financiële instrumenten is gehanteerd, te onderscheiden naar waarderingsmethoden:

• Niveau 1: genoteerde (niet aangepaste) koersen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen;
• Niveau 2: overige methoden waarbij alle variabelen een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben en direct of indirect  waarneembaar zijn;
• Niveau 3: methoden waarbij variabelen worden gehanteerd die een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben, doch niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens.

De rentederivaten behoren tot niveau twee (geen notering aan een actieve markt, maar belangrijkste variabelen zijn wel direct of indirect waarneembaar). In 2015 hebben geen overboekingen plaatsgevonden tussen waarderingen tegen reële waarde in niveau 1 en 2, noch overboekingen naar en uit waarderingen tegen reële waarde in niveau 3.

De volgende tabel geeft een overzicht van de boekwaarde van de financiële derivaten, onderverdeeld naar type.

De reële waarde van de financiële instrumenten wordt berekend door middel van de discontering van de toekomstige kasstromen. Relevante variabelen die van toepassing zijn voor waardering van deze rentederivaten betreffen de contante waarden van rentebetalingen en de geprognosticeerde rentecurves.

De waardeverandering van de renteswaps bedraagt in 2015 EUR -41,8 miljoen (2014: EUR 10,1 miljoen). Deze waardeverandering is voor een bedrag van EUR 22,7 miljoen ten gunste van het resultaat verantwoord als gevolg van reële waarde mutaties. Het restant ter hoogte van EUR 19,1 miljoen heeft betrekking op de vroegtijdige beëindiging en afkoop van interest derivaten als gevolg van de in 2015 uitgevoerde herfinanciering.

Kapitaalbeheer

Het primaire doel van het kapitaalbeheer van de groep is de instandhouding van een goede kredietwaardigheid en er voor te zorgen dat de bedrijfsactiviteiten optimaal ondersteund worden, zodat deze bedrijfsactiviteiten effectief, efficiënt en winstgevend kunnen worden geëxploiteerd en aandeelhouderswaarde wordt gecreëerd. Q-Park beheert haar kapitaalstructuur en past die bij wijzigingen in de economische omstandigheden aan. Om de kapitaalstructuur te handhaven of aan te passen kan Q-Park de dividendbetaling aan aandeelhouders aanpassen, kapitaal terugbetalen of nieuwe aandelen uitgeven.

De primaire financieringsratio’s zoals overeengekomen in de in 2015 afgesloten doorlopende krediet faciliteit zijn de ‘interest coverage ratio’ (ICR) en de ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’. Deze ratio’s worden nauwlettend gemonitord als ondersteuning van de activiteiten van Q-Park en om de aandeelhouderswaarde te maximaliseren.

In 2015 zijn in het beleid en de processen geen significante wijzigingen aangebracht. De minimale ICR is vastgesteld op 2,0 en bedraagt per einde 2015 3,3 (2014: 2,5). De ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’, bedraagt per einde 2015 6,1 (2014: 6,5) ten opzichte van de gestelde bovengrens van 7,0. Een daling van deze ratio onder 6,0 leidt tot een lagere spread op de rente. Indien en voor zover Q-Park niet voldoet aan de vastgestelde ratio’s dient er een aflossing op de faciliteit te worden gedaan tot een bedrag waarmee de ratio’s voor de betreffende periode zeker zijn gesteld. 

De ICR over de jaren 2015 en 2014 is als toegelicht in de volgende tabel.

1. Betreft de reguliere EBITDA gecorrigeerd voor incidentele baten en lasten.

De ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’ over de jaren 2015 en 2014 is toegelicht in de volgende tabel.

1. Betreft de reguliere EBITDA gecorrigeerd voor incidentele baten en lasten.

Naast voornoemde ratio's samenhangend met de doorlopende krediet faciliteit is Q-Park ook nog convenanten overeengekomen met betrekking tot een tweetal institutionele leningen ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Nederland en Verenigd Koninkrijk. De primaire ratio's voor beide leningen zijn de 'Debt Service Coverage ratio' (DSCR) en de 'Loan-to-Value' ratio (LTV).

De ratio's voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Nederland zijn toegelicht in de volgende tabel.

De ratio's voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Verenigd Koninkrijk zijn toegelicht in de volgende tabel.

De overeengekomen convenanten voor beide institutionele leningen zijn identiek. Op basis van de convenanten dient de DSCR minimaal 1,5 te bedragen. De bovengrens voor de LTV ratio bedraagt voor beide leningen 0,8. De convenanten voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoed in Nederland worden berekend op basis van de voorafgaande 12 maanden. Voor de lening in verband met vastgoedbeleggingen in Verenigd Koninkrijk betreft dit de voorafgaande 6 maanden.